کلاهبرداری

کلاهبرداری
کلاهبرداری از جمله جرائم علیه اموال است که جنبه عمومی دارد.
کلاهبرداری جرم غیرقابل گذشت است یعنی در صورت رضایت و گذشت شاکی نیز تعقیب ادامه خواهد یافت، جرم کلاهبرداری غیر قابل تعلیق است یعنی دادگاه نمی تواند مجازات مرتکب جرم کلاهبرداری را معلق نماید و همچنین جرم کلاهبرداری غیر قابل تخفیف است یعنی نمی توان به کمتر از حداقل مجازات مقرر، حکم صادر نمود.

کلاهبرداری همانند دیگر جرائم از 3 عنصر تشکیل می شود:
 الف - عنصر قانونی در جرم کلاهبرداری
ب - عنصر مادی در جرم کلاهبرداری
ج - عنصر معنوی در جرم کلاهبرداری

الف - عنصر قانونی در جرم کلاهبرداری:
عنصر قانونی جرم کلاهبرداری را می توان ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری دانست.

ب : عنصر مادی در جرم کلاهبرداری

1- موضوع جرم کلاهبرداری:
موضوع جرم کلاهبرداری مال است اعم از مال منقول  و غیر منقول

2- رفتار مرتکب جرم کلاهبرداری:
رفتار مرتکب جرم کلاهبرداری فقط به صورت فعل و توسل به وسایل تقلبی
نکته 1- کلاهبرداری فقط با فعل مثبت صورت می گیرد.
نکته 2- به صرف سکوت کلاهبرداری محسوب نخواهد شد.

3- شرایط تحقق جرم کلاهبرداری بدین شرح است:
الف- تعلق مال به غیر اعم از شخص حقیقی یا حقوقی
ب- وسیله تقلبی در جرم کلاهبرداری طریقیت دارد
نکته 1- صرف دروغ گفتن کلاهبرداری محسوب نمی شود.
نکته 2- وسیله تقلبی در کلاهبرداری چه شکلاً و چه ماهیتاً تفاوت ندارد.
نکته 3- در قانون وسیله تقلبی تمثیلی است پس هر چیزی می تواند باشد.
ج- اغفال مجنی علیه بدین شرح که مجنی علیه می بایست با رضایت مال را در اختیار کلاهبردار قرار دهد.
نکته 1- مجنی علیه جرم کلاهبرداری می بایست انسان باشد.
نکته 2- اگر سیستم اغفال گردد، کلاهبرداری رایانه ای می شود.
نکته 3- اگر مجنی علیه انسان نامتعارف باشد «مجنون یا صغیر» کلاهبرداری نبوده و شاید بتوان با وجود دیگر شرایط با عنوان سرقت مطابقت داشته باشد.

4- نتیجه حاصله در جرم کلاهبرداری:
جرم کلاهبرداری جرم مقید به بردن مال است «تحت تسلط داشتن» یعنی کلاهبرداری توسل به وسایل متقلبانه و بردن مال دیگری است.

5- رابطه سببیت در جرم کلاهبرداری:
احراز رابطه بین رفتار مرتکب «توسل به وسایل متقلبانه» و نتیجه حاصله «بردن مال غیر»
نکته 1- هر چیزی که رابطه را قطع کند، کلاهبرداری محسوب نمی شود.
نکته 2- اگر کسی مدرکی را جعل کند و با آن در آزمونی شرکت کرده و قبول شود چون مالی به دست نیاورده مرتکب جرم جعل شده است نه جرم کلاهبرداری
نکته 3- اگر شخصی دیگری را با آبمیوه بیهوش کند و اموال وی را ببرد مرتکب جرم سرقت شده است نه کلاهبرداری
نکته 4- کلاهبرداری از طریق رأی دادگاه نیز میسر است بدین شرح که مجنی علیه فریب نخورده بلکه قاضی فریب خورده و مال را مجنی علیه تقدیم کلاهبردار نکرده است بلکه دادگاه مال را به کلاهبردار داده است.

ج : عنصر معنوی در جرم کلاهبرداری:
سوء نیت عام در جرم کلاهبرداری:
در جرم کلاهبرداری سوء نیت عام توسل به وسایل متقلبانه است.
سوء نیت خاص در جرم کلاهبرداری:
در جرم کلاهبرداری سوء نیت خاص بردن مال متعلق به غیر است.
مجازات جرم کلاهبرداری:
مجازات جرم کلاهبرداری با نوع کلاهبرداری متفاوت است بدین شرح:
1- مجازات کلاهبرداری ساده:
مباشر «خود کلاهبردار» به حبس از 1 تا 7 سال + جزای نقدی معادل مال + رد مال محکوم می شود.
معاون «معاون در کلاهبرداری» به 1 سال حبس
شروع به جرم کلاهبرداری به 1 سال حبس

2- مجازات کلاهبرداری مشدد:
مباشر «خود کلاهبردار» به حبس 2 تا 10 سال + جزای نقدی معادل مال + انفصال ابد + رد مال محکوم می شود.
معاون «معاون در کلاهبرداری» به 2 سال حبس
شروع به جرم کلاهبرداری به 2 سال حبس + انفصال دائم در صورتی که مدیر کل یا همتراز با آن باشد یا بالاتر و یا انفصال موقت به 6 ماه تا 3 سال
نکته- شروع به کلاهبرداری هم قابل تخفیف است و هم قابل تعلیق است.
علل تشدید جرم کلاهبرداری:
1- اتخاذ سمت مجعول دولتی
2- تبلیغ عامه یعنی از طریق رادیو، تلویزیون، روزنامه، اوراق چاپی و خطی، نطق در مجامع و...
3- داشتن سمت دولتی

جعل و کلاهبرداری 2 جرم متفاوت است.
نکته 1- استفاده از سند مجعول و کلاهبرداری، کلاهبرداری بوده با تعدد معنوی و اشد مجازات
نکته 2- جعل و استفاده از سند مجعول و کلاهبرداری، جعل و کلاهبرداری بوده با تعدد مادی و جمع مجازات ها
نکته 3- غصب عنوان و کلاهبرداری، کلاهبرداری با تعدد معنوی با اشد مجازات
نکته 4- جعل و استفاده از سند مجعول، 2 جرم و تعدد مادی و جمع مجازات هاست.